Buongiorno a tutti,
Dziś wracamy do tematu, którego specjalnie nie kocham, ale na który ewidentnie jest popyt: do verbi pronominali. W pierwszej części (do przeczytania tutaj) zajęliśmy się czasownikami, do których dokleiło się pronome “la”. Dziś zajmiemy się tymi, do których dokleiło się pronome “ci” – o dziwo, może się okazać, że je znacie, tylko o tym nie wiecie! – oraz w drugiej części trzema odludkami, do których oprócz “ci” przykleiło się też “la”. Zatem do dzieła.
andarci
Andarci używa się w dwóch kontekstach “andarci di mezzo”, czyli wtrącić się, wejść między innych, i “andarci piano con qc”, czyli uważać na coś, być ostrożnym.
Quando vedo che i miei genitori litigano, non ci vado di mezzo.
Io ci vado sempre piano con i dolci, non voglio ingrassare
darci dentro
Tłumaczyć to można jako “zaangażować się, dać z siebie wszystko”
Con questo esame devi darci dentro!
entrarci
To mój ulubiony czasownik pronominale. Oznacza “mieć coś wspólnego”
Perché chiedi a me? Io che c’entro?
metterci
Być może kiedyś słyszeliście kiedyś ten zwrot, bo jest bardzo używany. Tłumaczyć to można jako “zajmuje mi tyle i tyle czasu”
Per uscire ci metto di solito dieci minuti
passarci (sopra)
Używa się tego czasownika w kontekście ‘przejść nad czymś, być pobłażliwym wobec czegoś”.
Non mi offendo, ci passo sopra.
prenderci (gusto)
Oznacza mniej więcej, że nam się spodobało coś, co wcześniej wydawało się niefajne.
Prima non voleva farlo, ma poi ci ha preso gusto
provarci
Ten czasownik słyszeliście na pewno, bo jest to po prostu znaczy nam doskonale czasownik “provare”, czyli próbować. Provarci – spróbować (tego). Uwaga: w języku potocznym często rozumie się jako “spróbować poderwać dziewczynę”
perché non ci provi? / perché non ci provi con questa ragazza?
rimetterci
Nie ma wiele wspólnego z “metterci”, oznacza bowiem stracić, najczęściej w kontekście pieniędzy.
L’affare non è andato bene. Ci ho rimesso molti soldi.
saperci (fare)
Dość łatwy do zrozumienia czasownik, oznacza być w czymś dobry,
Ci sa fare con le donne!
sentirci
Znaczenie dość zbliżone do “sentire”, czyli słyszeć, jednak tu nieco bardziej odnosimy się do samego fizycznego kontekstu, np.że ktoś nie słyszy z powodu starości czy choroby.
La nonna è vecchia e non ci sente bene.
starci
Starci może mieć dwa znaczenia: po pierwsze, oznacza zgodzenie się na coś. Po drugie, oznacza “zmieścić się”
Facciamo così , ci stai?
La tua valigia è troppo piccola, tutte queste cose non ci stanno.
vederci
Podobnie jak w przypadku sentirci, w przypadku vederci odnosimy się do samego zmysłu wzroku.
Puoi spostarti che non ci vedo?
volerci
Również zapewne ten czasownik obił się Wam o uszy, jest bardzo często używany. Oznacza “potrzebować”, przy czym uwaga, używa się go tylko w trzeciej osobie liczby pojedynczej i mnogiej. Jeśli potrzebujemy jednej rzeczy, używamy liczby pojedynczej, jeśli wielu – liczby mnogiej.
Ci vuole un chilo di farina per fare questa torta.
Odmiana powyższych verbi pronominali nie jest specjalnie trudna. Odmieniamy czasownik, a “ci” przesuwa się przed jego formę.
Io non ci vado di mezzo.
W czasach złożonych też jest prosto: odmieniamy czasownik, ci przesuwając na przód.
Non ci sono andato di mezzo.
Al concerto era molto rumoroso e non ci ho sentito bene.
W trybie rozkazującym przyklejamy ci formy rozkazującej czasownika:
Provaci!
A co z naszymi trzema odludkami, czyli czasownikami z pronomi ci i la? A oto i one:
avercela (con qualcuno)
Bardzo często używany czasownik, oznacza mieć coś do kogo. Bardzo co lubię, “ce l’hai con me?” brzmi tak bardzo polsko “masz coś do mnie?”
Ce l’hai con me?
farcela
O, to znacie na pewno. Oznacza poradzić sobie z czymś, dać sobie radę.
Non aiutarmi, ce la faccio da solo.
mettercela (tutta)
Oznacza dać z siebie wszystko, przyłożyć się bardzo do czegoś.
Ce la metto tutta per finire il progetto.
Z odmianą tych trzech verbi pronominali nie ma specjalnie problemów. Przesuwamy po prostu ce i la przed odmieniony czasownik (pamiętając, że piszemy je osobno). Uważać musimy tylko w czasach złożonych: końcówka participio passato musi być uzgodniona do pronome “la”, a więc kończyć się na -a.
Ce l’ho messa tutta!
Uff. Nie są proste te nasze verbi pronominali, ale i nie są też nadmiernie trudne. Wystarczy poświęcić im trochę uwagi, a zaraz okażą się łatwiejsze. Dlatego lećcie szybko do zakładki “Materiały do włoskiego”, tam czeka na Was plik z ćwiczeniami, zatytułowany “verbi pronominali. część druga”. Buon lavoro!
