Buongiorno,
Dzisiaj pogadamy sobie o bardzo przydatnej, a zarazem prostej konstrukcji występującej w języku włoskim obficie: si impersonale con valore passivo (si passivante, w dalszej części piszę po prostu si ipassivante) Co to oznacza?
Si passivante używamy wtedy, kiedy nie chcemy podkreślać, kto dokładnie wykonuje daną czynność: są to jacyś bliżej nieokreśleni oni, my, wszyscy. Chodzi tutaj o czynności, które wykonuje się generalnie, na dużą skalę. Na przykład:
In Italia si beve molto vino (We Włoszech pija się dużo wina)
Nie ma zaznaczonego podmiotu, nie wiadomo, kto dokładnie pije to wino – turyści, Włosi, wszyscy – ale zdanie i tak jest w pełni zrozumiałe. Zastosowano tu trzecią osobę liczby pojedynczej czasownika i zaimek zwrotny si, czyli właśnie konstrukcję si passivante. Spójrzmy na więcej przykładów:
In Italia si mangia molta pasta.
In Polonia si beve la vodka.
Proste i logiczne, prawda? Chyba musi być jakaś pułapka? Musi, oczywiście, nie ma tak, ze wszystko jest proste. Pułapką jest sytuacja, kiedy po czasowniku występuje rzeczownik nie w liczbie pojedynczej jak vino, vodka czy pasta, ale w liczbie mnogiej. Wtedy czasownik również musi być w liczbie mnogiej, w trzeciej osobie. Jest to dość znacząca różnica w stosunku do polskiego i źródło błędu, dlatego musimy tu zachować czujność.
In Italia si leggono molti giornali (We Włoszech czytuje się dużo gazet)
In Italia si visitano molti musei (We Włoszech zwiedza się wiele muzeów)
O dziwo, Włosi, którzy są w stanie przełknąć niemal każdy błąd, na błędne zastosowanie si passivante aż się jeżą. Musi ich chyba bardzo razić zastosowanie liczby pojedynczej zamiast mnogiej, bo zwykle jednak to poprawiają. Dlatego pilnujmy się i zwracajmy baczną uwagę, aby używać właściwej liczby.
Mam wrażenie, że z uwagi na bardzo ogólny charakter zdań z si passivante, używa się tej konstrukcji głównie w czasie teraźniejszym. Co jednak z czasem przeszłym passato prossimo i w ogóle czasami złożonymi? Tu też przyda się czujność. Przede wszystkim, używamy zawsze i bezwzględnie czasownika posiłkowego essere, nigdy avere. A ponieważ jest czasownik essere, to musimy też pamiętać o uzgodnieniu końcówki participio passato, czyli dopasowaniu jej do liczby i osoby.
Alla festa si e’ mangiato molto pollo.
Alla festa si e’ mangiata molta pasta.
Alla festa si sono mangiati molti dolci
Alla festa si sono mangiate molte torte.
Jak widzicie, si passivante nie przedstawia sobą wielkich trudności, wymaga jednak pewnego skupienia i – jak to zwykle bywa – doskonałego zrozumienia reguł. Zapraszam zatem do praktycznej części, czyli do zajrzenia w zakładkę “Materiały do nauki włoskiego”, a tam znajdziecie zestaw ćwiczeń na si passivante.
Buon lavoro!
