Nie warto nawet pytać, czy znacie Krzywą Wieżę (la torre pendente) z Pizy. Oczywistą jest rzeczą, że znacie, to w końcu – obok Koloseum – jeden z najbardziej charakterystycznych symboli Włoch, który co roku ściąga do Pizy, miasteczka w Toskanii, rzesze turystów chcących zobaczyć to cudo. Zatem dlaczego niektórzy próbują wieżę w y p r o s t o w a ć (raddrizzare)? Ba, zapytajmy się najpierw, dlaczego krzywa wieża jest krzywa!
Wieża, która w rzeczywistości jest dzwonnicą (il campanile) kościoła Santa Maria Assunta , została zbudowana na bardzo niedobrym gruncie (il suolo), składającym się głównie z gliny (argilla) i piasku (sabbia). Nierówne osiadanie się i osuwanie się podłoża spowodowało odchylenie się budowli od pionu – co zauważono zresztą już w trakcie budowy. Stąd kolejne piętra wieży zostały ułożone tak, aby ich ciężar przesunął dzwonnicę w przeciwną stronę, co rzecz jasna nie zdało egzaminu. Krąży nawet legenda, jakoby skrzywienie wieży przyniosło korzyści światu nauki: podobno sam Galileusz wykorzystał budowlę do eksperymentu ze spadkiem swobodnym ciał o różnej masie. Ten wybitny naukowiec i myśliciel zrzucił z ostatniego piętra Krzywej Wieży dwie kule, jedną ważącą 80 kg, a drugą zaledwie 200 g i w ten sposób udowodnił, że szybkość spadania przedmiotu nie zależy od jego ciężaru. Co prawda niektórzy podważają teorię, jakoby Galileusz miał dokonywać eksperymentu właśnie na Krzywej Wieży, ale w końcu był dziekanem wydziału matematyki na uniwersytecie w Pizie, więc jest to możliwe. Wrócmy do prostowania skrzywienia.
Przez lata próbowano budowlę na różne sposoby wyprostować, odkryto też, że pod wieżą znajdują się ogromne ilości wody, którą próbowano wypompować, ale dzwonnica odchylała się na bok coraz bardziej. W latach 90 XX-ego wieku skrzywienie wieży wynosiło już prawie 5 metrów i mogło ona po prostu runąć (crollare), dlatego też została zamknięta dla turystów i zajęto się jej „naprawą” na poważnie, tym bardziej, że w historii zdarzały się już katastrofy podobnie skrzywionych budowli. Umocniono podstawę dzwonnicy za pomocą pierścienia z betonu (il calcestruzzo)i umieszczeniu na niej płyty z ołowiu (il piombo). Z gruntu pod wieżą wydobyto, za pomocą gigantycznych świdrów, (i tiranti) blisko 40 metrów sześciennych (metri cubi) ziemi. Mamy zresztą w tych długotrwałych i bardzo kosztownych remontach akcent polski: prace prowadził zespół pod kierunkiem profesora z Uniwersytetu w Turynie o swojskim nazwisku Jamiolkowski! Dzięki wysiłkom naukowców wieża wróciła do swojego „standardowego” nachylenia (inclinazione), to jest blisko czterech metrów, a groźba, że będzie się dalej przechylać, została zażegnana. Profesor Jamiolkowski stwierdził, że obecnie dzwonnica jest stabilna i bezpieczna na około 300 lat. Przy okazji oczyszczono szacowną wieżę, uzupełniono marmurowe ubytki i tak oto od 2008 roku Krzywa Wieża znowu może cieszyć oczy turystów – podobno co roku przybywa ich do Pizy blisko 10 mln!
Czego to człowiek nie wymyśli, prawda? Nawet krzywą wieżę wyprostuje!
Za zdjęcia dziękuję Ewie Bykowskiej – Bartosiak
GLOSSARIO:
| Torre pendente (f) – krzywa wieża | Suolo – ziemia, grunt | Crollare – runąć | Tirante – świder (m) |
| Raddrizzare – wyprostować | Argilla – glina | Calcestruzzo – beton | Metri cubi – metry sześcienne |
| Campanile (m) – dzwonnica | Sabbia – piasek | Piombo – ołów | Inclinazione – nachylenie (f) |
