Kochani,
Witam Was w moim nowym cyklu, zatytułowanym „Sierpniowa niedziela z gramatyką”. Cóż to oznacza? Otóż, w każdą niedzielę sierpnia, pojawią się na blogu wpisy ściśle gramatyczne – zauważyłam, że to te właśnie cieszą się największą poczytnością na blogu. Dodatkowo do każdego wpisu będą oczywiście ćwiczenia.
W ankiecie na fanpage’u wyszło mi, że potrzebne są wpisy i ćwiczenia na wszystko – od tematów dla początkujących aż po concordanza del congiuntivo. Postarałam się wyłuskać dla Was co ciekawsze tematy, ale przypominam – o wielu zagadnieniach już pisałam. Nie wahajcie się zatem zajrzeć do chmury tagów (na samym dole bloga) i kliknąć na tag „gramatyka”, a pojawią się dziesiątki wpisów na różne gramatyczne tematy. Zaś w zakładce „Materiały do nauki włoskiego” czekają na Was od dawna ćwiczenia.
My zaś zaczniemy serię „Sierpniowa niedziela z gramatyką” bardzo grubo – od concordanza del congiuntivo. O to bowiem płynęła rozpaczliwa prośba z fanpage.
No to pronti? Via!
Jak wiecie, istnieją cztery congiuntiva: presente, passato, imperfetto, trapassato. Najprostsze jest oczywiście congiuntivo presente.
CONGIUNTIVO PRESENTE
O formach i zastosowaniu tego czasu możecie przeczytać tu [klik]. W przypadku zgodności czasów należy jedynie pamiętać, że congiuntivo presente używamy wyłącznie wtedy, jeśli cały kontekst wypowiedzi dotyczy teraźniejszości. Zatem czasownik wprowadzający nam congiuntivo też musi być w czasie teraźniejszym.
Penso (adesso) che il blog Studia, parla, ama sia (adesso) bello.
Crediamo (adesso) che la lingua italiana sia difficile (adesso).
Penso (adesso) che tu abbia ragione (adesso).
Inaczej nie idzie i nie ma na to siły.
CONGIUNTIVO PASSATO
O formach i zastosowaniu tego czasu możecie przeczytać tu [klik]. Jeśli chodzi o concordanza del congiuntivo, to należy zapamiętać, że choć czasownik wprowadzający nam congiuntivo jest w czasie teraźniejszym, to kontekst dotyczy przeszłości. Jest to zatem miks teraźniejszość – przeszłość.
Penso (adesso) che tu abbia avuto (ieri) ragione.
Crediamo (adesso) che tu sia gia’ stato in Italia (una volta)
Mi sembra (adesso) che loro si siano comportati male (una settimana fa).
Inaczej się nie da. Początek zdania w czasie teraźniejszym, ale odnosimy się do przeszłości. I już.
CONGIUNTIVO IMPERFETTO
Prawdę mówiąc, dopiero teraz zaczyna się polka galopka z przytupem. . Zaś w zgodności czasów należy pamiętać, że congiuntivo imperfetto używa się przede wszystkim wtedy, gdy cały kontekst wypowiedzi dotyczy przeszłości, a czasownik wprowadzający nam congiuntivo jest w czasie przeszłym (passato prossimo, imperfetto, trapassato prossimo, passato remoto). To, co wyrażamy w congiuntivo imperfetto, dotyczy tego samego momentu w przeszłości.
Pensavo (ieri) che lui avesse ragione (ieri).
Credevo (due anni fa) che il congiuntivo fosse difficile (due anni fa)
Uwaga: nie dajmy się zwieść temu, że w polskim tłumaczeniu w tego typu zdaniach używamy czasu teraźniejszego (myślałam, że congiuntivo jest trudny). Po włosku NIE MOŻNA użyć congiuntivo presente, jeśli na początku zdania mamy czas przeszły! Nigdy!
Dodatkowo, owa czynność opisana za pomocą czasownika w congiuntivo, może dotyczyć nie tylko tego samego momentu w przeszłości, lecz również późniejszego. Wtedy też używamy congiuntivo imperfetto lub condizionale composto (O formach i zastosowaniu tego czasu możecie przeczytać tu [klik]). A zatem:
Pensavo che lui mi telefonasse il giorno dopo LUB Pensavo che lui mi avrebbe telefonato il giorno dopo.
Credevamo che loro tornassero presto LUB Credevamo che loro sarebbero tornati presto.
Oprócz tego, w niektórych sytuacjach możemy użyć congiuntivo imperfetto, kiedy czasownik wprowadzający congiuntivo jest w czasie teraźniejszym. Mowa tu o sytuacji, kiedy odwołujemy się do czynności wyrażanej zazwyczaj w indicativo imperfetto, tj. czynności powtarzających się regularnie w przeszłości, opisów itp (O formach i zastosowaniu tego czasu możecie przeczytać tu [klik]). A zatem:
Penso che lui da piccolo abitasse a Roma (zdanie: Penso che lui da piccolo abbia abitato a Roma byłoby niepoprawne, gdyż zwrot „da piccolo” wymusza na nas czas niedokonany).
Credo che lei fosse bella (zdanie Penso che lei sia stata bella też by uszło)
Na końcu wreszcie używamy congiuntivo imperfetto, kiedy czasownik wprowadzający congiuntivo jest w condizionale semplice. Congiuntivo presente, choć kontekst jest teraźniejszy, po condizionale semplice (po composto zresztą tym bardziej) nie idzie.
Vorrei che domani facesse bel tempo.
Preferirei che il congiuntivo fosse più facile.
CONGIUNTIVO TRAPASSATO
Najgorsze już za nami. Congiuntivo trapassato w porównaniu z imperfetto to bułka z masłem. Używamy go bowiem wtedy, jeśli czasownik wprowadzający congiuntivo jest w czasie przeszłym (passato prossimo, imperfetto, trapassato prossimo, passato remoto), ale czynność, która opisywana jest za pomocą czasownika w congiuntivo, wydarzyła się wyraźnie wcześniej.
Speravo (ieri) che lui mi avesse capito (prima)
Pensavo (ieri) che lui fosse nato nel 1998.
Oprócz tego congiuntivo trapassato lubi się bardzo z condizionale composto. Tworzą razem bardzo ładne zdanka:
Avrei pensato che avessi studiato di più.
Szerzej jednak o tym innym razem.
Uff! Otrzyjcie pot z czoła. To już wszystko! Oczywiście, w ogólnych zarysach, bo są jeszcze detale oraz liczne wyjątki od reguł. Nikt nie mówił, że concordanza del congiuntivo jest prosta… Na razie jednak warto przećwiczyć to, co właśnie poznaliście. Ćwiczenia, zatytułowane „concordanza del congiuntivo”, znajdziecie jak zwykle w zakładce „Materiały do nauki włoskiego”. Buon lavoro!
