Buongiorno Carissimi,
Kończą się nam już powoli przysłowia i zwroty związane ze zwierzętami, opisywane w ramach serii „Animali e animaletti”, ale coś tam jeszcze udało mi się znaleźć. Dzisiaj pora na lwa.
Lew (leone), piękne stworzenie z imponującą grzywą (criniera), król zwierząt (re degli animali) kojarzy się z dumą i odwagą. I tak mieć lwie serce (avere cuor di leone) oznacza osobę odważną (coraggiosa), dumną (fiera) i lojalną (leale), ale uwaga: bardzo często używa się tego ironicznie. Natomiast jeżeli mówimy, że czujemy się lwem (sentirsi un leone) to dajemy to zrozumienia, że jesteśmy gotowi zdobyć świat, pełni odwagi, siły i zapału.
Z kolei zwrot essere un leone in gabbia (być jak w lew w klatce) bywa używany także i w języku polskim, oznacza kręcenie się nerwowo, chodzenie tam i z powrotem (camminare avanti e indietro) w ograniczonej przestrzeni. Każdy, kto widział zirytowanego lwa (no, raczej w zoo albo na filmie), wie, co mam na myśli. Mamy też i w polskim zwrot entrare nella fossa dei leoni, wejść do jaskini lwa, oba zwroty mają takie samo znaczenie.
Najciekawsze są jak zawsze te określenia, które mają jakąś historię i wywodzą się na przykład z bajek Ezopa. Tak jest w przypadku wyrażenia, znanego i w Polsce, fare la parte del leone (dosł. robić lwią część). Bajka Ezopa, powtarzana później przez La Fontaine’a, opowiada o tym, jak to pewnego dnia Lew i Osioł (asino) udali się na polowanie (andare a caccia). Gdy udało się coś złapać, Lew podzielił zdobycz (preda) na trzy części: jedną dla siebie jako dla króla zwierząt, jedną dla siebie jako dla członka nowej społeczności i trzecią dla siebie jako dla najsilniejszego. W efekcie dostał cały łup, a do języka weszło określenie „parte del leone”, oznaczające większą i zwykle niesprawiedliwie zdobytą część.
Drugi ładny zwrot z bajkowym rodowodem to nieznany w języku polskim uno, ma leone (jeden, ale za to lew). Ezop opowiada tym razem o pewnym Lisie (la volpe), który przechwalał się (vantarsi) swoją gromadką małych lisiąt i wyśmiewał z lwicy (leonessa), że nie może urodzić więcej niż jedno szczenię na raz. Lwica natomiast odparła na to z wielką dumą „uno,ma leone” i do dziś używa się tego określenia na wskazanie czegoś, czego jest może niewiele, ale za to jest doskonałej jakości.
Tak jak i nasze lwie przysłowia. Mało ich, ale za to…leoni!
GLOSSARIO:
Modi di dire:
Avere cuor di leone – być odważnym | entrare nella fossa dei leoni – wejść do jaskini lwa |
Sentirsi un leone – czuć się odważnym | Parte del leone – lwia część |
essere un leone in gabbia – kręcić się nerwowo | Uno, ma leone – mało, ale za to dobrej jakości |
Lessico:
Criniera – grzywa | Coraggioso – odważny | Fiero – dumny | Asino – osioł |
Re degli animali – król zwierząt | Leale – lojalny | Camminare avanti e indietro – chodzić tam i z powrotem | Andare a caccia – polować |
Preda – łup | La volpe – lis | Leonessa – lwica | Vantarsi – chwalić się |