Już dwukrotnie mówiłam Wam o fascynującej partykule ci. Odsłoniłam Wam jej tajemnice: że można używać jej w odniesieniu do miejsca albo jako element zastępujący frazę wprowadzoną poprzez przyimki a, su, con lub in. Przyznajcie, że to było dosyć proste i bardzo praktyczne. Istnieją jednak jeszcze inne zastosowania particelli ci, w różnych zwrotach. Jest to tak zwane ci pleonastico lub rafforzativo i jest szalenie często używane zwłaszcza w języku mówionym, ale nie tylko.
W pierwszym odcinku „Językowych dylematów” wspomniałam o formule „averci”, czyli „Ce l’ho”. Tam główną rolę gra partykuła ci i to jest właśnie jedno z tych zwrotów. Dziś postaramy się poznac takich zwrotów więcej.
Ci z czasownikami odnoszącymi się do zmysłów:
Ciekawe, że ci uzywamy w przypadku czasowników, które odnoszą się do zmysłów, przede wszystkim w czasowniku „vedere”. Jeśli chcę powiedzieć, że czegoś nie widzę, bo na przykład ktoś mi zasłania, powiem „Puoi spostarti? Non ci vedo niente”. I nie bardzo wiadomo, dlaczego. Po prostu tak się mówi.
Volerci
Jedno z najbardziej używanych wyrażeń z ci rafforzativo. Oznacza tyle, co potrzebować. Uwaga! Volerci działa tak jak piacere, czyli dostosowuje się do rzeczy, której potrzebujemy: jeśli potrzeba tylko jednej rzeczy, używamy formy ci vuole („Ci vuole del tempo per imparare bene l’italiano”), jeśli więcej: ci vogliono („Ci vogliono venti minuti per arrivare all’aeroporto”).
Metterci
Również bardzo często używane, oznacza „potrzebować czasu”. Na przykład „Quando tempo ci metti per prepararti alla festa?”. Uwaga, ten czasownik nie działa jak volerci: odmieniamy czasownik mettere tak jak zwykle, a ci pozostawiamy nienaruszony: “Ci metto due ore” albo “Ci mettiamo venti minuti”).
Farcela
Oznacza „dać sobie radę” i zabawne, że ma swój synonim „riuscire”, w którym również bardzo często używa się partykuły ci! Krótko mówiąc, jeśli coś nam wyjdzie, musimy uzyć do tego particelli ci, mówiąc na przykład „Ce la faccio a capire questa maledetta particella!”
Starci
Bardzo ciekawe wyrażenie, oznaczające na przykład „zgadzać się”, w sensie „Andiamo al. cinema stasera, ci stai?”, ale też „mieścić się”, na przykład „Nella valigia non ci sta piu’ nulla”. Bardzo, ale to bardzo kolokwialnie oznacza również „być chętnym na stosunki seksualne”, na przykład „Provaci con lei, e’ una che ci sta”.
Entrarci
Moje ulubione i szalenie przydatne, oznacza „mieć coś wspólnego”, na przykład „Ma che c’entra lui? Parliamo di noi, mica di lui!” albo „Non ti preoccupare, tu non c’entri niente”.
No tak, to są te najważniejsze i najczęściej używane zwroty z partykułą ci – używamy ich z tą partykułą ci i już. Jest ich, jak sądzę, jeszcze ze dwa miliony, ale już chwilowo się w to nie zagłębiajmy, bo wszak język włoski ma tyle innych ciekawych zagadnień, że na ten moment partykułę ci możemy zostawić odłogiem. Nie daję też Wam na to ćwiczeń, bo prawdę mówiąc, nie mam kompletnie pomysłu, w jaki sposób można to wyćwiczyć. Chyba się nie uda inaczej, jak słuchając Włochów! Oni na pewno tego używają.