Dzisiaj weźmiemy na warsztat temat często zaniedbywany, a bardzo przydatny i nie bardzo trudny: gerundio! Jest to jedna z możliwych form czasownika, dość często używana, istniejąca w dwóch formach: presente i passato.
Gerundio presente
Gerundio presente jest bardzo proste. Aby go stworzyć, zamieniamy końcówki czasowników w bezokoliczniku w następujący sposób:
mangiare – mangiando
credere – credendo
dormire – dormendo
Istnieją oczywiście nieregularności, bo jakżeby mogły nie istnieć, są jednak stosunkowo proste, ponieważ bazują na odmianie czasownika w czasie teraźniejszym, np.
fare – facendo (a więc nawiązują do formy faccio)
dire – dicendo
produrre – producendo (podobnie wszystkie czasowniki kończące się na urre)
proporre – proponendo (podobnie jak wszystkie czasowniki kończące się na orre)
Cóż natomiast znaczy nasze gerundio? To samo, co po polsku znaczy imiesłów przysłówkowy współczesny, czyli “robiąc”, “idąc”, “czytając” i tak dalej. Używamy go właśnie w takim znaczeniu, np.
Mangiando, guardo spesso la televisione (jedząc, często oglądam telewizję)
Uscendo ti casa, ho visto Mario (wychodząc z domu, widziałam Maria)
Oprócz tego, gerundio używane jest szalenie często w konstrukcji “star facendo”, o której szerzej pisałam Wam tutaj.
Gerundio passato
Gerundio passato jest jeszcze prostsze do zbudowania. Tworzymy gerundio od czasownika posiłkowego essere (essendo) lub avere (avendo) i dodajemy znane nam doskonale participio passato. Zasada używania essere lub avere jest taka sama, jak we wszystkich innych czasach i trybach złożonych, więc kto już się tego raz nauczył przy okazji nauki passato prossimo, nie będzie miał z tym żadnego problemu. Oczywiście budując gerundio z czasownikiem essere, pamiętać musimy o uzgodnieniu końcówki participio passato do liczby i rodzaju, tak samo jak w passato prossimo. Przykłady gerundio passato to:
essendo andato/a/i/e
avendo mangiato
Znaczenie gerundio passato jest takie samo, jak imiesłowu przysłówkowego uprzedniego, czyli “zrobiwszy”, “zjadłszy”, “poszedłszy”, wskazuje zatem na czynność wykonaną wyraźnie wcześniej niż druga czynność pojawiająca się w zdaniu. Podobnie jak po polsku, nie jest to jakaś forma szalenie upowszechniona, niemniej jednak się jej używa i warto ją znać. Przykłady to:
Avendo mangiato, sono uscita di casa (zjadłszy, wyszłam z domu)
Essendo stata molte volte in Italia, parlo benissimo italiano (będąwszy wiele razy we Włoszech, mówię doskonale po włosku).
Gerundio i pronomi
Ciekawostką jest fakt, że gdy chcemy obok gerundio użyć jakiegoś zaimka (na przykład pronome diretto, indiretto, riflessivo), musimy połączyć zaimek z formą gerundio, tworząc dość długie i przerażająco wyglądające zbitki:
Conoscendola, non credo che lo faccia (znając ją, nie sądzę, by to zrobiła)
Essendomi lavata, sono uscita di casa (umywszy się, wyszłam z domu)
I jeśli chodzi o tematykę gerundio, to byłoby na tyle. Nie jest to przerażająco trudne, dość łatwo odnieść się tutaj do języka polskiego, co dużo ułatwia, więc nie ma się nad tym rozczulać, tylko należy płynnie przejść do ćwiczeń, klikając (gerundio!) w tym celu na zakładkę “Materiały do nauki włoskiego”. Kliknąwszy, (gerundio!) wybieramy plik “Gerundio presente i passato – ćwiczenia” i już mamy specjalnie przygotowany dla Was plik z ćwiczeniami z kluczem.
Powodzenia!
