Czy wiesz, co mówisz (po włosku)?!

To już ostatni dzień naszej blogerskiej akcji „Miesiąc Języków”. Dziś, w Międzynarodowym Dniu Języków, przewrotnie zajmiemy się językiem… polskim! Łączy się to z naszą drugą blogerską akcją, dobrze Wam znaną “W 80 blogów dookoła świata”. Jak zwykle pod wpisem znajdziecie listę pozostałych blogów biorących udział w akcji. Więc, że tak powiem po włosku, indżojcie!

Podobno Polacy są molto bravi w języku włoskim. Na pewno nie jest on dla nas bardzo trudny (niektórzy moi znajomi uważają, że wystarczy do polskiego słowa dodać „o” na końcu i już mamy włoskie słowo – jako przykład usłyszałam „chodnikko”). Poza tym do polskiego przeniknęło mnóstwo słów z włoskiego: już nie mówię o kuchni (pizza, al dente, tiramisù, pesto), ale także w dziedzinie muzyki (staccato, crescendo, alt – bas, adagio) i motoryzacji (lamborghini, ferrari). Polacy, zapytani przez Stowarzyszenie Dante Alighieri (zajmujące się popularyzacją języka włoskiego) o trzy najbardziej znane słowa, wskazali bez pudła pizzę, spaghetti i cappuccino, ale też espresso, dolce vita, mozzarella i bravo. Można więc bezpiecznie założyć, że każdy Polak mówi troszeczkę po włosku. Czy jednak aby na pewno wiemy, co oznacza to, co mówimy? Niektóre włoskie słowa mają drugie dno!

Weźmy takie cappuccino. Każdy wie, że to kawa z mlekiem i mleczną pianką, a czasem i wzorkiem. Tymczasem cappuccino to także nazwa… zakonu, mnichów kapucynów, których z kolei miano wywodzi się od włoskiego słowa cappuccio, czyli kaptur. Mnisi noszą bowiem brązowe habity ze spiczastymi kapturami.

Cappuccino…

… i cappuccini.

A ciabatta? To rodzaj lekkiego pszenicznego chleba, zresztą bardzo smacznego, ale dosłownie to słowo oznacza także… kapcie, klapki (ciabatte da mare to klapki kąpielowe). Nawiasem mówiąc, jest używane znacznie częściej niż swojsko dla nas brzmiące „le pantofole”.

A fiat? Każdy zna fiata albo wręcz nim jeździ. Tymczasem słowo FIAT to skrót od pierwszych liter pełnej nazwy Fabbrica Italiana Automobili Torino, ale oznacza także „mgnienie oka”, „moment”. Pamiętajmy o właściwej wymowie: po włosku powinno się wymawiać „fijat”.

Ciabatta…

… i ciabatte.

Najciekawszą etymologię ma słowo makaron, używane u nas częściej niż włoskie, też znane słowo pasta. Makaron pochodzi od maccherone, czyli od pewnego konkretnego rodzaju makaronu: są to dość grube, proste rurki. Dawniej używało się słowa maccherone do określenia osoby niezbyt lotnej, głupawej, a także łobuza. Z kolei spaghetti to zdrobnienie od słowa spago, oznaczające sznurek, drucik – stąd odniesienie do długich i cieniutkich „sznurków” , „nitek” spaghetti. Tiramisù, pisane w wersji polskiej najczęściej bez akcentu graficznego, oznacza, jak już kiedyś pisałam, „podnieś mnie do góry”, „wyciągnij mnie z doła”. Ciekawe jest również tak często używane słowo paparazzo – wywodzi się ono z filmu Federico Felliniego „La dolce vita”i było to nazwisko fotoreportera, które w niezwykły sposób dostało się do języka potocznego i zaczęło żyć własnym życiem. Nawiasem mówiąc, „La dolce vita” miało niezwykłą siłę rażenia: z tego filmu wywodzi się włoskie słowo „dolcevita” oznaczające… golf (taki, jaki nosił Marcello Mastroianni).

Paparazzo w filmie “La dolce vita”.

Takie to rzeczy! Pamiętajcie więc, że zamawiając spaghetti zamawiacie sznureczki, a kupując cappuccino, kupujecie mnicha – kapucyna (w dodatku w kapturze). 😉

1 -> polecam lekturę, fascynująca dla wszystkich językoznawców

A oto pozostałe blogi biorące udział w akcji:

Austria

Viennese breakfast – Polsko-austriacki przekładaniec

Chiny:

Biały Mały Tajfun – Fałszywi przyjaciele –

Francja:

Francais-mon-amour – Francuskie zapożyczenia w języku polskim

Love for France – 10 podobieństw między Polską a Alzacją

Blog o Francji, Francuzach i języku francuskim – Polskie akcenty w języku francuskim

Gruzja:

Gruzja okiem nieobiektywnym- Najsłynniejszy Gruzin w Polsce