Szczęśliwie w języku włoskim nie mamy jakoś bardzo dużo do czynienia z akcentami. Nie to, co francuski, gdzie ilość akcentów przekracza ludzką wytrzymałość 😉 A jednak nawet te nieliczne akcenciki mogą nam porządnie namieszać!
Akcent graficzny stawiamy w języku włoskim jedynie na końcu wyrazu (nie każdego, rzecz jasna). I tu właśnie mogą się nam przytrafić drobne problemy, bowiem czasem tylko ten akcent graficzny lub jego brak przesądza o tym, co oznacza dane słowo! Zupełnie tak samo jak w przypadku podwójnych spółgłosek ( o których możecie przeczytać tu).
Przyjrzyjmy się tym małym, dwuliterowym zaledwie słówkom:
da vs dà – dà z akcentem to trzecia osoba liczby pojedynczej czasownika “dare” (dawać), natomiast “da” bez akcentu to przyimek, który oznacza… cóż, może oznaczać „do”, ale może oznaczać i „z”, a nawet „przez”! Przyimki to w ogóle osobna sprawa…
se vs sè – sè akcentowane to zaimek, oznacza „sobie, siebie” (często w towarzystwie słowa „stesso” – np. Lui ha tanti problemi con sè stesso, czyli ma problemy z samym sobą). Se nieakcentowane to po prostu “jeśli, jeżeli”.
ne vs né – né akcentowane to “ani” (Non mi piace né questo né quello – nie podoba mi się ani to, ani tamto). Nieakcentowane ne to wyjątkowo upierdliwa i złośliwa partykuła, względnie zaimek, a jej zastosowanie to temat na co najmniej dwa osobne wpisy.
Si vs sì – wiecie, że proste włoskie “tak” musi być akcentowane? Jeśli nie jest, nie oznacza już potwierdzenia, ale jest zaimkiem zwrotnym w trzeciej osobie liczby pojedynczej i mnogiej (Lei si lava, loro si pettinano -ona się myje, oni się czeszą).
là vs la – akcentowane là oznacza “tam”, la nieakcentowane może oznacza rodzajnik określony w rodzaju żeńskim albo też zaimek dopełnienia bliższego („ją”).
lì vs li – podobnie jak w powyższym przykładzie, lì akcentowane oznacza „tam”, a li nieakcentowane to zaimek dopełnienia bliższego („ich”).
dì vs di – nieakcentowane di znane jest wszem i wobec, jest to przyimek, odpowiednik mniej więcej polskiego dopełniacza (libro di Agata – książka kogo, czego, Agaty). Nieakcentowane dì jest znacznie mniej popularne, oznacza bowiem tyle co „dzień”, z tym, ze słowo to zostało wyparte przez „giorno” lub „giornata”. Choć na przykład w Lombardii nadal mówi się często „buon dì” zamiast „buongiorno”.
tè vs te – nieakcentowane te rzecz jasna zaimek „Ciebie, Tobie”. Akcentowane tè oznacza herbatę.
È vs e – è akcentowane to trzecia osoba liczby pojedynczej czasownika essere, natomiast e bez akcentu to po prostu spójnik „i”.
Oczywiście, w wymowie zwykle jest nam trudno wyrazić za pomocą akcentu tę różnicę. Ważne jest jednak, żeby pamiętać o akcencie graficznym (lub jego braku) w pisowni: nie wstawienie akcentu tak, gdzie powinien być, traktowane jest jak błąd ortograficzny. Gorzej jest ze słowami, które nie mają akcentu graficznego, ale sam akcent toniczny może zmienić ich znaczenie. O tym jednak następnym razem 😉
Uff! Ktoś kiedyś wspominał Wam, że „włoski jest taki łatwy”?
http://www.marcobonatti.it/contenuti/rubriche/italiano.php
http://www.treccani.it/enciclopedia/accento_(Enciclopedia_dell’Italiano)/
