Partykuła ne to takie małe coś, które na początku wydaje się całkowicie zbędne, ale później, wraz z kontynuowaniem nauki włoskiego, staje się całkowicie NIEZBĘDNE. Kiedy już zrozumiemy jej znaczenie i posłuchamy, jak bardzo często Włosi jej używają, okaże się niemożliwe nieuzywanie tej partykuły w co drugim dosłownie zdaniu. W zasadzie używa się ne w dwóch znaczeniach i my dzisiaj zajmiemy się tym pierwszym.
Ne może nam zastąpić wyrażenie „z tego, z całości” i najczęściej towarzyszy temu jakaś ilość. Weźmy jako przykład banalne pomidory. Chcemy powiedzieć, że z tych pomidorów, z całości pomidorów, kupimy kilogram.
Di pomodori, ne compro un chilo.
Kiedy mówię to moim studentom, pada nieodłączne pytanie: nie można ne pominąć? Można, jeśli zmienimy konstrukcję zdania: Compro un chilo di pomodori brzmi także doskonale i jest w pełni poprawne. A jednak Włosi ne używają nagminnie:
Quanti pomodori compri?
Ne compro un chilo (ne=di pomodori).
Czy w tej sytuacji można pominąć ne? Można, jeśli zarazem pominiemy czasownik.
Quanti pomodori compri?
Un chilo.
Oczywiście, do zastosowania ne musimy mieć odpowiedni kontekst. Nie mogę po prostu wejść i oznajmić: ne mangio troppo. Ale w kontekście brzmi supernaturalnie powiedzieć: Un caffè? No grazie, sai, ne bevo troppo… (ne= di caffè).
Musimy też pamiętać, że używamy ne za każdym razem, kiedy określamy daną część jakiejś rzeczy, daną ilość, która może być wyrażona nie tylko liczbą, ale też zwrotami typu qualche, alcuni, molto, tanto, troppo, poco, un po’… ale już nie tutti ani tutto, gdyż oba te słowa z definicji określają nam pewną całość, a nie część.
Prendi tutti i libri?
No, ne prendo solo alcuni,non tutti mi piacciono.
Bevi tanto vino?
No, ne bevo solo un po’.
W grę wchodzą wszelkiego rodzaju liczby, wagi, miary: kilogramy, litry, butelki, gramy, paczki, pudełka, puszki, talerze, szklanki i tak dalej.
Bevi tanto vino?
No, ne bevo solo un piccolo bicchiere.
Jak mówię, na początku zwykle przyglądamy się ne bardzo podejrzliwie, ale z czasem wchodzi nam do głowy i zaczynamy używać tej partykuły w sposób naturalny. Ważne jest, żeby pamiętać, że tam, gdzie pojawia się liczba, winna pojawić się właśnie partykuła ne, a nie zaimek dopełnienia bliskiego. Spójrzmy na przykład:
Mangi la torta? Sì, la mangio (la=la torta)
Mangi ancora un pezzo di torta? Anzi, ne mangio due, è buonissima! (ne= di torta)
Ne, jak wszystko, trzeba solidnie wyćwiczyć. W tym celu najlepiej zerknąć do zakładki „Materiały do nauki włoskiego”, tam znajdziecie plik „partykuła ne I”, a w nim kilka mam nadzieję pożytecznych, prostych ćwiczeń, które pozwolą Wam przyzwyczaić się do używania naszego nieszczęsnego, biednego „ne”!
