Drodzy Czytelnicy SPA,
Dzisiaj zapraszam na kolejną część z cyklu „Filastrocca dei colori”. Jak wcześniej obiecałam, rzecz dotyczy najciemniejszego z całej palety barw – koloru czarnego (nero)
Oczywiście , nero najbardziej lubi występować w parze z bianco, jednak temu duetowi poświęcę osobny wpis. Na razie zajmijmy się samym nero.
W języku włoskim znajdziemy sporo porównań odnoszących się do koloru czarnego, przy czym są między nimi subtelne różnice. Można na przykład powiedzieć, że ktoś jest nero come un calabrone, czyli czarny jak szerszeń i to będzie oznaczało, że ktoś jest w naprawdę bardzo złym humorze: dokładnie jak szerszeń, który sprawia wrażenie, jakby był zawsze w złym humorze. Łączyć się z tym może vedere nero – czyli widzenie świata w czarnych barwach. Jedno z drugim ma zapewne sporo wspólnego. Nero come un carbonaio, czyli czarny jak węglarz, powiemy o osobie bardzo ubrudzonej, ale już zwrot nero come un carbone, czarny jak węgiel, odnosić się będzie do typu urody: do opalenizny, do czarnych oczu lub włosów. Wariantami tego pierwszego wyrażenia są nero come uno spazzacamino (czarny jak kominarz) lub też nero come un paiolo (czarny jak kocioł).
Wracając jednak do urody: zwrotem nero come un cioccolatino, czarny jak czekoladka, możemy określić kogoś, kto jest bardzo opalony, a nero come un corvo (lub come l’ala di un corvo), czyli czarny jak kruk lub jak skrzydło kruka, odniesiemy do charakterystycznego, czarnego odcienia włosów z lekkim ciemnoniebieskim połyskiem.
Także w odniesieniu do pomieszczeń znajdziemy stosowne określenie: nero come il buio, co dosłownie brzmi czarny jak ciemność albo nero come la notte, czarny jak noc (aby wzmocnić wrażenie, warto dodać come la notte senza luna, czyli jak bezksiężycowa noc). Piękny jest także zwrot nero come il dentro di un infedele, czyli czarny jak dusza niewiernego: można to odnieść do miejsca lub do charakteru osoby.
W tym ostatnim kontekście, czyli ludzkich dusz i charakterów, czarny ma konotacje zdecydowanie negatywne. Licznie używane są takie zwroty jak anima nera, leggenda nera czy uomo nero w odniesieniu do ludzi złych i okrutnych. Mawia się także lista nera (czarna lista) czy pecora nera (czarna owca, np. nella famiglia) Czarny wiąże się również, podobnie jak w języku polskim, z szeroko pojętą nielegalnością, stąd takie wyrażenia jak lavoro nero (praca na czarno) lub mercato nero (czarny rynek). Ten piękny skądinąd kolor źle kojarzy się także w prasie: dział poświęcony przestępstwom, zbrodniom, gwałtom, kradzieżom i wypadkom nosi nazwę cronaca nera.
Nie wszystkie jednak skojarzenia z czernią są tak przykre. Warto bowiem wspomnieć o roli koloru czarnego w modzie i nieśmiertelnym piccolo abito nero (lub piccolo vestito nero albo po prostu tubino nero) czyli zawsze odpowiedniej, uniwersalnej i eleganckiej małej czarnej.
Czerń może także zastępować słowo africano (afrykański), na przykład w zwrotach musica nera czy arte nera(czarna, afrykańska muzyka lub sztuka) albo continente nero (czarny kontynent, czarny ląd). Nie ma w tym wypadku znaczenia pejoratywnego, znacznie gorsze jest słowo negro, które ma zdecydowanie negatywny wydźwięk, ale i tak preferuje się użycie grzeczniejszych słów africano lub afroamericano.
Źródła:
http://dizionari.corriere.it/dizionario-modi-di-dire/N/nero.shtml
http://www.treccani.it/enciclopedia/termini-di-colore_(Enciclopedia-dell’Italiano)/
