Czarna królowa: Katarzyna Medycejska

Historia Włoch to na pozór historia mężczyzn. Papieże, królowie, mistrzowie renesansu, Garibaldi, Berlusconi… Mało jest kobiet, które się na ich tle wyróżniają, ale jedną z nich jest z pewnością Katarzyna z potężnego florenckiego rodu Medyceuszy, królowa Francji, matka aż trzech francuskich królów i jedna z najbardziej przerażających i silnych kobiet swojej epoki. Czym Katarzyna Medycejska zasłużyła na taką sławę?

Urodziła się w 1519 roku we Florencji, mieście, w którym rządziła jej rodzina, klan Medyceuszy. Familia była dość nietypowa: aż dwóch stryjów Katarzyny było papieżami. Mała Kasia jednak nie miała szczęścia: jej matka zmarła w połogu, zaś ojciec umarł w parę tygodni później na chorobę weneryczną. Dziewczynka miała czternaście lat, gdy jej wplywowy stryj, papież Klemens, wydał ją za mąż za przystojnego francuskiego księcia, Henryka Walezjusza. Panna młoda w dniu ślubu ustrojona została w legendarne perłowe klejnoty Medyceuszy, uważane za najdroższe i najpiękniejsze w całej Europie. Dla małżonka przeprowadziła się do Paryża, a w parę lat później została królową Francji. Niestety, na tym kończyły się radości Katarzyny. Po pierwsze, była bardzo zakochana w swoim mężu, który wolał starszą od siebie o dwadzieścia lat metresę, słynącą z urody Dianę de Poitiers – był z nią związany przez długi czas, a Katarzyna musiała żyć w cieniu szczęśliwie romansującej parki. Sama nie mogła pochwalić się wielką urodą: była przy kości, z opadającymi wargami i wyłupiastymi oczami, nie mogła rywalizować z piękną Dianą. Po drugie – co mogło być związane z pierwszym – potomkini Medyceuszów nie mogła zajść w ciążę, co oczywiście pogarszało sytuację w małżeństwie. Pierwsze dziecko Henryka i Katarzyny narodziło się dopiero po 11 latach od ślubu. W sumie para doczekała się dziesięciorga dzieci, z czego przeżyła siódemka – cała siódemka miała dość intensywne życie, zgodnie z przepowiednią wieszcza ówczesnej epoki, samego Nostradamusa, ulubieńca królowej.

Króla Henryka spotkał dość przykry los – w trakcie jednego z turniejów, ubrany w barwy Diany, a nie żony Katarzyny, dostał włócznią w oko, przyplątało się zakażenie i zmarł po kilku dniach (dobrze mu tak, psiakrew, po co zdradzał żonę?). Obie kobiety, Diana i Katarzyna, czuwały przy jego łożu, jednak na pogrzebie królewska kochanka nie odważyła się pojawić. Oddała też Katarzynie wszystkie klejnoty, jakie otrzymała od Henryka w prezencie. Dla Katarzyny nastały nieco lepsze czasy. Na tron wstąpił jej syn Franciszek II, żonaty z Marią Stuart, lecz i on wkrótce zmarł. Władza przypadła Karolowi IX, zaledwie dziesięcioletniemu, w praktyce zaś – jego matce Katarzynie, królowej regentce.

Potomkini Medyceuszy była pod wieloma względami kobietą inteligentną i bystrą. Znana była jako protektorka artystów, dzięki niej we francuskiej sztuce, kulturze i kulturze ugruntowały się wpływy włoskie, sprowadziła także na dwór francuski renesansowe zwyczaje, takie jak użycie sztućców czy tradycję organizowania bankietów z tańcami i pokazami muzycznymi. Ciekawostką jest fakt, że to ona właśnie wymyśliła styl jazdy konnej “po damsku”, czyli siedząc bokiem na siodle! Cieszyła się też popularnością i sympatią na dworze. Do czasu.

Życie we Francji było wtedy mocno niespokojne, głównie za sprawą tarć na tle religijnym, między francuskimi protestantami (hugonotami) a katolikami. Katarzyna długi czas sprytnie lawirowała między dwoma stronnictwami, zapewniając mocną pozycję królom z rodu Walezjuszy. W pewnym jednak momencie popełniła błąd. Postanowiła wydać swoją córkę Margot za króla Navarry, Henryka, protestanta, i w ten sposób doprowadzić do zgody między stronami konfliktu. Jednak wesele okazało się prawdziwymi “krwawymi godami” (tak, tak, G.R.R. Martin mógł opierać się na tej historii). Na ucztę w Paryżu zjechała się cała hugonocka śmietanka, najlepsi szlachcice i rycerze. Jak doszło do strasznej masakry, dokladnie nie wiadomo – podobno najpierw planowano zabić tylko jednego z hugonockich admirałów, jednak gdy to się nie udało, postanowiono wymordować wszystkich hugonotów obecnych na weselu. W sumie w trakcie tej tragicznej nocy, zwanej później Nocą Świętego Bartłomieja, zginęło z rąk katolików aż 3 tysiące osób!

Oficjalnym autorem pomysłu rzezi na weselu był Karol IX, lecz wiadomo było, że nie mógł nic zrobić bez zgody i wsparcia swojej potężnej i dominującej matki. Do dziś wielu historyków uważa, że to właśnie Katarzyna była inspiratorką Nocy świętego Bartłomieja. Przylgnął do niej przydomek “Czarnej Królowej”, zaś jej syn zmarł zaledwie dwa lata później, podobno dręczony wyrzutami sumienia.

Trzeci syn Katarzyny, Henryk III, odsunął matkę od władzy. Katarzyna Medycejska zmarła w Blois, w 1589 roku, otoczona niechlubną sławą morderczyni. Czy rzeczywiście to ona była inspiratorką masakry? Historycy do dziś nie są w tym zgodni. Za to zgadzają się powszechnie co do wpływu, jaki wywarła królowa na kulturę i sztukę francuską. Ciekawa, niejednoznaczna postać, jak wiele słynnych, a zapomnianych kobiet…

 

Żródła:

https://www.tuscanypeople.com/caterina-de-medici-storia/

http://www.teladoiofirenze.it/firenze-life-style/i-segreti-di-caterina-de-medici-firenze-la-regina-nera/

http://www.styl.pl/magazyn/news-katarzyna-medycejska-krolowa-odpowiedzialna-za-rzez,nId,1422854