Condizionale composto (passato) to jedna z tych struktur gramatycznych, których Polacy uczący się włoskiego używają z wyraźną niechęcią. W zdaniach warunkowych trzeciego typu jeszcze czasem, ale nauczyć, że condizionale composto musi być wykorzystywany do wyrażenia „przyszłości w przeszłości” to już dla lektora duże wyzwanie.
Budowa condizionale composto jest prosta: bierzemy sobie czasownik avere/essere (o tym, jak wybrać czasownik posiłkowy możecie przeczytać tu), odmieniamy w condizionale semplice i dodajemy participio passato. Wygląda to tak:
Sarei/ avrei
Saresti/ avresti mangiato
Sarebbe/ avrebbe + creduto
Saremmo/ avremmo partito/a/e/i
Sareste/ avreste
Sarebbero/ avrebbero
Condizionale composto ma liczne zastosowania, ale skupię się w tej chwili na jednym. Na „przyszłości w przeszłości”. Kiedy bowiem odnosimy się do przeszłości i mowa o zdarzeniu, które dopiero się w tej przeszłości zdarzy, nie wolno nam używać czasu przyszłego futuro semplice. Niepoprawne zatem będzie zdanie:
Ero sicura che mi telefonerà. (Byłam pewna, że do mnie zadzwoni).
Aby wyrazić to, co w kontekście przeszłości jest przyszłością, używamy właśnie rzeczonego condizionale composto.
Ero sicura che mi avrebbe telefonato. (Byłam pewna, że do mnie zadzwoni).
Albo:
Ero sicura che sarebbe venuto da me. (Byłam pewna, że do mnie przyjdzie).
Dlaczego zastosowanie tej struktury sprawia problemy? Ano, po polsku używamy nawet w odniesieniu do „przyszłości w przeszłości” czasu przyszłego (przyjdzie, zadzwoni), stąd pokusa, by podobnie formułować zdania po włosku. Tymczasem nie, o condizionale composto nie wolno nam zapomnieć. Jako bonus możemy potraktować fakt, że condizionale composto może być także używamy w sytuacji, kiedy powinno być użyte congiuntivo imperfetto (więcej o congiuntivo tutaj), na przykład:
Speravo che lui mi avrebbe telefonato (Miałam nadzieję, że zadzwoni).
Zwrot „speravo che” wymaga od nas congiuntivo, w tym przypadku: congiuntivo imperfetto, ale można zastąpić go właśnie condizionale composto (oczywiście w kontekście „przyszłości w przeszłości”)
Zatem:
Speravo che lui mi avrebbe telefonato = speravo che lui mi telefonasse.
Trochę to condizionale composto skomplikowane, ale bardzo pożyteczne. Mam nadzieję, że ten post Wam nieco rozjaśnił kwestię, a w zastosowaniu w praktyce nieco pomogą ćwiczenia, które znajdziecie jak zwykle w zakładce „materiały do nauki włoskiego” – plik zatytułowany „condizionale composto”. Tylko pamiętajcie: zanim je komuś dacie, nie zapomnijcie powiedzieć, skąd wzięliście 🙂
